Yeniköy-Kemerköy Termik Santralini besleyen Yeniköy Linyit Madeni İşletmesi ruhsat sınırları içerisinde bulunan arkeolojik buluntular görmezden gelinmemiş, kalıntıların ilk bulunduğu günden bu yana kazılar ve buluntuların Milas Ören Arkeopark Alanı’na taşınması işleri ilgili şirketlerce finanse edilmiş ve çalışmalar halen devam edilmektedir.
Erken Tunç, Geç Geometrik, Arkaik, Klasik, Helenistik, Erken Roma, Doğu Roma dönemlerine ait farklı tiplerde mezarlar, zeytinyağı işlikleri, konut kalıntıları gibi buluntular arkeologlar tarafından kazı alanlarında bulundukları şekliyle açık hava müzesine taşınarak aslına uygun şekilde yeniden yerleştiriliyor. Anıtsal nitelikteki mezarların, mimari yapıların ve bölgenin arkeolojik mirasını yansıtan örneklerin yer aldığı Milas Ören Arkeopark Alanı, bünyesinde barındırdığı eserlerle birlikte ziyaretçilerini tarihin tam 7 ayrı dönemine zaman yolculuğuna çıkarıyor.
2006 yılından 2014 yılına kadar TKİ-GELİ-YLİ Müdürlüğü’nün daimi desteği ile yürütülen kazı çalışmaları, 2014 yılından itibaren Yeniköy İşletme Müdürlüğü Dekapaj sahası IC Enerji ile Limak Yatırım Ortaklığı’na devredilmiş, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile YKEÜTAŞ arasında imzalanan protokol hükümleri çerçevesinde söz konusu şirketlerin sponsorluğundaki kazılar halen devam etmektedir.
Buna ilave olarak çıkarılan eserlerin teşhiri için bir müze kompleksi yapımı için de şirketlerle Kültür Bakanlığı arasında protokol imzalanmış olup yer teslimi yapılmıştır. Mobilizasyon çalışmaları devam etmektedir.
Maden ruhsat sahası içerisinde yer alan Belentepe, Hüsamlar, Mengefe kazı alanlarında devam etmekte olan kurtarma kazılarında ortaya çıkarılan ve yerinde korunması mümkün olmayan kültür varlıkları ile ilgili olarak, Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, “Kazı ve bilimsel belgeleme çalışmaları tamamlanan ancak yerinde korunması mümkün olmayan ve kaldırılması öngörülen, dromoslu oda mezarlar başta olmak üzere her tipten birer örneğin usulüne uygun olarak taşınması” yönünde bir karar almıştır. Bu karar kapsamında 2013 yılından itibaren kazı başkanı ve bilim heyeti kurulunun uygun görüşleri doğrultusunda belirlenen anıtsal nitelikte mezarlar ve mimari yapılar ile bölgenin arkeolojik mirasını yansıtan örnekler, Milas İlçesi, Ören Mahallesi’nde yer alan Arkeopark alanına taşınmıştır.
Açık hava müzesi olarak planlanan alanda yapılan kültürel sektöre yönelik bu çalışma, Türkiye’de yapılan ilk kapsamlı örnek olması açısından son derece önemlidir.
