Altın Madeninde Bir Botanik Park…

Yazar

15/09/2021

2693

Madencilik faaliyetleri sonrası gerçekleştirilen rehabilitasyon çalışmaları ile hedeflenenlerden birisi de sürdürülebilir kalkınma yolu ile yerel halkların uzun vadeli çevresel, sosyal ve ekonomik görünümünü iyileştirmektir. Bu amaç doğrultusunda gerçekleştirilen çevre yönetimi uygulamaları sorumlu madencilik anlayışının uzun vadeli faydalarını sağlamaya yönelik çalışmalar arasında bulunmaktadır. Bu çalışmanın en dikkat çekici örneklerinden birisi ise Endonezya’da bulunan bir altın madeninde gerçekleştirilen bir rehabilitasyon çalışması olarak karşımıza çıkmaktadır.

Newmont şirketinin bir iştiraki olan PT Newmont Minahasa Raya şirketi tarafından işletilen ve Endonezya’nın 4 büyük adasından birisi olan Sulawei’nin kuzeyindeki Ratatotok’da yer alan altın madeni 1996 yılında işletilmeye başlanmıştır. Madencilik faaliyetlerinin sürdürülebilir gelişimine yoğunlaşarak projenin sosyal, çevre ve kalkınma yönünden performansını arttırmak amacı ile maden henüz faaliyetlerine devam ederken Endonezya Hükümeti ile koordineli bir şekilde rehabilitasyon çalışmalarını sürdüren şirket 2004 yılında ise rehabilitasyon projesini hayata geçirmeye başladı. 2011 yılına gelindiğinde ise yüz binlerce ağaç ekimi ve saha iyileştirme çalışması sonrasında eski maden sahası Endonezya Hükümetine teslim edildi. Ancak, şirket zaman içerisinde projenin kapsamını genişleterek 443 hektar içerisindeki 221 hektarlık alanının botanik park olarak değerlendirilmesine yönelik bir girişim başlattı. Bu proje doğrultusunda Endonezya Orman Bakanlığı, Endonezya Bilim Enstitüsü, Sam Ratulangi Üniversitesi, Kuzey Sulawesi Sürdürülebilir Kalkınma Vakfı ve yerel topluluklar başta olmak üzere ülkedeki birçok kurum ile koordineli şekilde çalışmalar yürüten şirket bu çalışmaların sonucunda ilgili tüm kurumlardan gerekli onayları alarak günümüzde Megawati Soekarnoputri Botanik Parkı olarak anılan bölgeyi 2014 yılı itibari ile botanik park olarak kayıtlara geçirmeyi başardı.

Dünyadaki örnekleri incelendiğinde eski bir maden sahası üzerine bulunması gibi ender bir özelliğe sahip olan botanik park, eski maden sahasının içerisinde 221 hektarlık alan üzerinde bulunmaktadır. Şirket 443 hektarlık eski maden sahasının rehabilitasyonu için 13,5 milyon dolar değerinde yatırım yaparken 221 hektarlık botanik park alanı için ise yaklaşık 40 milyon dolar (Rp 518 milyar) değerinde yatırım gerçekleştirilmiştir.

Proje kapsamında zemin düzenlemesi, ağaç ekimi gibi birçok çalışmanın yanı sıra su akışını güvence altına almak ve su baskını tehdidini ortadan kaldırmak amacı ile 9 kilometre uzunluğunda su kanalı oluşturulmuştur. Aynı zamanda bu kanal sayesinde yüz binlerce ağacın ihtiyaç duyduğu suya ulaşımı sağlanmıştır. Ayrıca, doğayı koruma ve sürdürülebilir bir kullanım sağlama konusunda dünyanın önde gelen botanik parklarından biri olma amacı ile yola çıkılan projede, doğayı arındırmak amacı ile ‘phytoremediation’ adı verilen ve toprak ve sudan ağır metalleri ayırmak için bitkilerin kullanılmasını hedefleyen bir yöntem tercih edilmiştir. Park aynı zamanda, karbon emilimi konusunda Endonezya’da bir ilk olmuş ve bir model olarak kabul görmüştür.

Sunduğu zengin biyo-çeşitliliklerinden dolayı botanik parkın yüzlerce bitki, kuş, böcek ve diğer hayvan türlerinin yaşam alanlarının korunmasını sağlamasının yanında çevresel araştırma ve eğitim için bir açık hava sınıfı ve laboratuvarı olarak hizmet vermektedir.

Zorlu bir sürecin sonunda tamamlanan proje yerel halk için olumlu ekonomik ve çevresel koşullar yaratmıştır. Karbon emilimi için örnek bir model ortaya koyan proje ayrıca her yıl binlerce bölgesel ve uluslararası ziyaretçi için bir turizm merkezi haline gelmiştir. Bu sayede çevresel olarak yarattığı pozitif etkilere ek olarak hem yerel kalkınmaya hem de ülkenin ekonomisine katkı sağlamıştır.