Madencilik çok çeşitli aşamaları içeren, uzun yıllar süren çalışmalar bütünüdür. Madencilik faaliyetlerinin aşamaları aşağıdaki şekilde özetlenebilir.
Arama-Keşif Dönemi
Bir maden yatağının öncelikle keşfedilmesi gereklidir. Madenler yerin altında bulunmakla birlikte yer yüzüne çıkmış kayalarda bunların izleri görülebilmektedir. Maden jeologlarının görevi bu izleri tespit edip çeşitli bilimsel yöntemlerle o bölgede ekonomik olarak işletilebilecek bir yatak bulunup bulunmadığını belirlemektir.
Yüzeydeki kayalarda gözlenen işaretler ile belirlenen bölgede jeolojik çalışmalar yapılır. Bu kapsamda geçmiş çalışmalar ve hazırlanan raporlar incelenir, uydu görüntüleri üzerinde çalışılır, bölgenin detaylı jeolojik haritası çıkarılır, jeofizik yöntemler ile yerin altıyla ilgili bilgi toplanır, yüzeyden alınan örnekler incelenir ve son olarak saha umut vaat ediyorsa sondaj çalışmasına başlanır.
- Sondaj Nedir? Sondaj, hiçbir zararlı kimyasal madde kullanmadan, tamamen mekanik işlemlerle, yerin altından numune alınması işlemidir. Örneğin depreme karşı binanızın dayanıklılığını test etmek için kolonlardan delerek alınan beton örneği gibi yerin altından delerek kaya örneği alınır. Sondaj ile yüzlerce metre derinlikten ortalama 10 cm çapındaki bir delikten kesilen kaya örnekleri yer yüzüne çıkarılır ve bunlar önce gözle incelenir ardından belirli bir sisteme uygun olarak gelişmiş laboratuvarlara gönderilir.
Yapılan sondajlar ve analiz sonuçlarına göre o bölgede ekonomik bir maden olup olmadığına karar verilir. Bir yatak varlığı tespit edilirse daha detaylı çalışmalar yürütülür.
Bir maden yatağının tam olarak ortaya konabilmesi için onlarca sondaj yapılması ve toplamda yüzbinlerce metrelik örnek alınması gerekir.
Yapılan tüm çalışmaların sonunda yeterli maden varlığı tespit edilemezse saha terk edilir. Ama yapılan çalışmalar ülkemizin ulusal yer altı kaynaklarının varlığına ya da yokluğuna dair bilgi sağladığı için saklanır ve çok önemlidir.
Ekonomik bir maden yatağı tespit edilmişse fizibilite dönemine geçilir.
Fizibilite Dönemi
Fizibilite kelime anlamı olarak “yapılabilirlik”, “olabilirlik”, “uygulanabilirlik” gibi anlamlara gelmektedir. Arama ve rezerv belirleme çalışmaları tamamlandıktan sonra madeni hangi yöntemle üretileceği, kurulacak tesisin özellikleri ve maliyet hesapları fizibilite aşamasında ortaya konur.
İnşaat Aşaması
Ekonomik olarak işletilebilirliği ortaya konan yatak için inşaat aşamasına geçilir. Bu aşamada tesis ve ocak inşası gerçekleştirilir. Madenin işletme tarafı açık ocak, kapalı ocak (yer altı üretimi) veya çözelti madenciliği şeklinde üretim yöntemi uygulanır.
Üretim Aşaması
Sahada tespit edilen cevherin miktarına göre yıllar süren üretim çalışmaları gerçekleştirilir.
Kapatma ve Rehabilitasyon
Cevherin bittiği noktada kapatma ve rehabilitasyon planı uygulamaya alınır.
Bir madenin keşfinden ilk üretim anına geçene kadar uzun yıllar süren bir çalışma yürütülür ve sürekli olarak para harcanır. Üretim başladıktan sonra para kazanılmaya başlanır. İşte bu yüzden madencilik oldukça maliyetli bir iş koludur.
